Ο άξονας μεταξύ εντέρου & εγκεφάλου

«Όλες οι ασθένειες ξεκινούν από το έντερo» σύμφωνα με τον Έλληνα ιατρό Ιπποκράτη. Καθώς οι επιστήμονες υγείας μαθαίνουν περισσότερα για την υγεία του εντέρου, φαίνεται ότι ο ισχυρισμός του Ιπποκράτη ήταν αρκετά ακριβής.

Άξονας εντέρου- εγκεφάλου

Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και πλούσια επιστημονική έρευνα για τη σημασία του υγιούς μικροβιώματος και την επίδρασή του στην υγεία. Όλοι έχουμε βιώσει αυτή την περίεργη αίσθηση των πεταλούδων στο στομάχι μας όταν κάνουμε κάτι νέο και συναρπαστικό ή όταν είμαστε νευρικοί.

Αυτό το συναίσθημα εμφανίζεται, επειδή υπάρχει μια άμεση σύνδεση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου. Αυτό αναφέρεται ως άξονας εντέρου-εγκεφάλου και περιγράφεται καλύτερα ως μια αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ τους.

Τα μηνύματα αποστέλλονται από το έντερο μέσω εκατομμυρίων νευρώνων, που βρίσκονται στο έντερο μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου. Το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι το μακρύτερο νεύρο του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Είναι το τμήμα του νευρικού συστήματος που ελέγχει τις αυτόματες φυσιολογικές αποκρίσεις, όπως ο καρδιακός παλμός και η πέψη.

Οι ίνες του πνευμονογαστρικού νεύρου εκτείνονται από το έντερο στη βάση του εγκεφάλου και τα μηνύματα είναι αμφίδρομα και πηγαίνουν σε κάθε κατεύθυνση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου.

Διαπερατότητα & Δυσβίωση

Πώς επηρεάζει τον εγκέφαλο η ύπαρξη αυτού που αναφέρεται ως «διαρρέον ή διαπερατό έντερο»; Τα κύτταρα του βλεννογόνου του εντέρου είναι κολλημένα μεταξύ τους με πρωτεΐνες, που έχουν υποδοχείς. Όταν σε αυτή τη σύνδεση παρουσιάζονται «διαρροές», γίνεται δηλαδή διαπερατή, τότε σωματίδια τροφής και ανεπιθύμητες ουσίες μπορεί να διαρρεύσουν στο κυκλοφορικό σύστημα και να προκαλέσουν φλεγμονές.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αρκετές χρόνιες ασθένειες μπορεί να προκύψουν από τη διαπερατότητα του εντέρου. Για παράδειγμα, η υπερβολική διαπερατότητα του εντέρου μπορεί να επηρεάσει τις διαταραχές της διάθεσης, τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες, ακόμη και τον αυτισμό.

Ορισμένα είδη ωφέλιμων βακτηρίων μπορούν να προστατεύσουν το φραγμό του εντέρου. Ένα παράδειγμα είναι ο Lactobacillus rhamnosus, ο οποίος σχετίζεται με καλύτερη λειτουργία του εντερικού φραγμού και των πρωτεϊνών που κρατούν συνδεδεμένα τα κύτταρα του βλεννογόνου.

Όλα τα συστήματα στο σώμα είναι αλληλένδετα. Τα μικρόβια στο έντερο, τα γονίδια και οι μεταβολίτες τους βοηθούν στην υποστήριξη της ισορροπίας σε όλο το σώμα. Το υγιές μικροβίωμα βοηθά στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορεί να είναι προγνωστικός παράγοντας μελλοντικής υγείας ή ασθένειας.

Διάφοροι μικροοργανισμοί, όπως τα ευεργετικά βακτήρια στο έντερο μπορούν να αποτρέψουν την εισβολή παθογόνων βακτηρίων, να βοηθήσουν στην παραγωγή βιταμινών και στη ρύθμιση των φλεγμονωδών διεργασιών.

Φραγμός αίματος- εγκεφάλου

Παλαιότερα θεωρούσαμε τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ως ένα αδιαπέραστο φράγμα, που προστάτευε το κεντρικό νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο από βακτήρια, τοξίνες και άλλους εισβολείς.

Τώρα γνωρίζουμε ότι μπορεί να παραβιαστεί και ότι οι αλλαγές στο μικροβίωμα σχετίζονται με τη διαπερατότητα και του αιματοεγκεφαλικού φραγμού.

Όταν τα παθογόνα βακτήρια αντικαθιστούν τα υγιή βακτήρια, επέρχεται δυσβίωση του εντέρου. Το μικροβίωμα του εντέρου στην περίπτωση της δυσβίωσης μπορεί να έχει πολύ διαφορετικό μεταβολικό προφίλ από ένα υγιές μικροβίωμα.

Για παράδειγμα, μελέτες δείχνουν ότι η σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου ενός ατόμου με ήπια γνωστική έκπτωση σε πρώιμο στάδιο της νόσου του Alzheimer και άλλων μορφών άνοιας, είναι διαφορετική από εκείνη των ατόμων με φυσιολογική γνωστική λειτουργία.

Πρόσφατες μελέτες υποδηλώνουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί επίσης να συμβάλλει στην ανάπτυξη άλλων νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Πάρκινσον, οι ψυχιατρικές ασθένειες και το εγκεφαλικό.

Οι αλλαγές στον άξονα εντέρου-εγκεφάλου έχουν επίσης συσχετιστεί με τη διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. Μελέτες δείχνουν ότι τα γαστρεντερικά προβλήματα είναι πιο διαδεδομένα στα παιδιά με ΔΑΦ.

Γνωρίζουμε επίσης ότι η υπέρταση, ο διαβήτης, η αθηροσκλήρωση, η παχυσαρκία και η υπερχοληστερολαιμία είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για τη γνωστική έκπτωση. Με τη σύνδεση μεταξύ της γνωστικής έκπτωσης και αυτών των χρόνιων μεταβολικών ασθενειών, η έρευνα μετατοπίζεται στην εξέταση των επιρροών της διατροφής και του τρόπου ζωής που επηρεάζουν το μικροβίωμα.

Τι άλλο υποστηρίζει ένα υγιές μικροβίωμα και την υγεία του εγκεφάλου; Έμφαση πρέπει να δοθεί σε μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα και ζάχαρη, που αλλάζουν σημαντικά το μικροβίωμα.

Η συμπλήρωση με ένα προβιοτικό συμπλήρωμα όπως το 40 Billion Live με 13 ευεργετικά στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του Lactobacillus rhamnosus, είναι μια καλή αρχή. Είναι απαλλαγμένο από χημικά πρόσθετα και γάλα, ενώ περιέχει 40 δισεκατομμύρια ευεργετικούς μικροοργανισμούς σε κάψουλα με εντερική επικάλυψη και τεχνολογία σταδιακής αποδέσμευσης.

Photo by Susan Wilkinson Unsplash