Πέρα από την πρωτεΐνη: αναγνωρίζοντας τα σημάδια της ανεπάρκειας αμινοξέων

Οι ανεπάρκειες αμινοξέων μπορεί να εκδηλωθούν με διάφορους τρόπους.

Ακολουθούν ορισμένα συμπτώματα, που μπορεί να υποδηλώνουν ανεπάρκεια αμινοξέων:

• Μυϊκή αδυναμία
• Καθυστερημένη επούλωση τραυμάτων
• Κούραση και αδυναμία
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό
• Αλλαγές στα μαλλιά, το δέρμα και τα νύχια
• Βραδεία ανάπτυξη
• Αλλαγές διάθεσης

Τα αμινοξέα ελεύθερης μορφής, επίσης γνωστά ως μεμονωμένα αμινοξέα, είναι αμινοξέα που δε συνδέονται με άλλα στις πεπτιδικές αλυσίδες, όμως υπάρχουν στην ελεύθερη μορφή τους. Αυτά τα αμινοξέα μπορούν να βρεθούν φυσικά σε τρόφιμα, που περιέχουν πρωτεΐνη ή σε συμπληρώματα διατροφής.

Το ανθρώπινο σώμα έχει 20 αμινοξέα, που είναι τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών. Αυτά περιλαμβάνουν απαραίτητα αμινοξέα, τα οποία δε μπορεί να παραχθούν από το σώμα και πρέπει να ληφθούν από τη διατροφή, και μη απαραίτητα αμινοξέα, τα οποία μπορεί να συνθέσει το σώμα.

Λόγω της ταχείας απορρόφησης και διαθεσιμότητάς τους, τα αμινοξέα ελεύθερης μορφής χρησιμοποιούνται συχνά σε συμπληρώματα διατροφής.

Σε αντίθεση με τις ολόκληρες πρωτεΐνες, οι οποίες πρέπει να διασπαστούν σε μεμονωμένα αμινοξέα κατά την πέψη, τα αμινοξέα ελεύθερης μορφής είναι ήδη στην απλούστερη μορφή τους. Μπορούν να απορροφηθούν εύκολα στην κυκλοφορία του αίματος, χωρίς να απαιτείται πέψη.

Ανεπάρκεια αμινοξέων

Ενώ οποιοσδήποτε μπορεί να παρουσιάσει ανεπάρκεια αμινοξέων, εάν η πρόσληψη ή η απορρόφηση πρωτεΐνης είναι ανεπαρκής, ορισμένες ομάδες μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες

Όσοι καταναλώνουν δίαιτες χαμηλές σε πρωτεΐνη, όπως κρέατα, γαλακτοκομικά, ψάρια, αυγά, όσπρια και ξηρούς καρπούς, ενδέχεται να μη λαμβάνουν αρκετά απαραίτητα αμινοξέα.

Αθλητές

Τα άτομα, που συμμετέχουν σε έντονη σωματική δραστηριότητα ή άσκηση αντοχής, μπορεί να έχουν υψηλότερες απαιτήσεις σε πρωτεΐνη για την υποστήριξη της επιδιόρθωσης, της αποκατάστασης και της ανάπτυξης των μυών.

Χωρίς επαρκή πρόσληψη πρωτεΐνης, οι αθλητές και οι λάτρεις της φυσικής κατάστασης μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας αμινοξέων, ειδικά εάν δεν καταναλώνουν αρκετή πρωτεΐνη πριν ή μετά την προπόνηση.

Ηλικιωμένα άτομα

Η γήρανση σχετίζεται με αλλαγές στη μυϊκή μάζα, την όρεξη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανεπάρκειας αμινοξέων σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.

Άτομα με πεπτικές διαταραχές

Καταστάσεις που επηρεάζουν την πέψη, την απορρόφηση ή τη χρήση πρωτεϊνών, όπως κοιλιοκάκη, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD), γαστρίτιδα ή παγκρεατική ανεπάρκεια, μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του σώματος να απορροφά αμινοξέα από τα τρόφιμα.

Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με πεπτικές διαταραχές μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανεπάρκειας αμινοξέων.

Χορτοφάγοι και Vegans

Ενώ η χορτοφαγική διατροφή μπορεί να παρέχει επαρκή πρωτεΐνη, όταν σχεδιάζεται σωστά, ορισμένα απαραίτητα αμινοξέα μπορεί να είναι περιορισμένα στα φυτικά τρόφιμα, σε σύγκριση με τις ζωικές πηγές.

Οι χορτοφάγοι και οι βίγκαν μπορεί να χρειαστεί να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην κατανάλωση διαφόρων πηγών πρωτεΐνης και συμπληρωματικών φυτικών πρωτεϊνών, για να εξασφαλίσουν ότι λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, που χρειάζονται.

Άτομα με χρόνιες ασθένειες ή τραυματισμούς

Ορισμένες χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, το HIV/AIDS, η νεφρική νόσος ή η ηπατική νόσος, μπορεί να αυξήσουν τις απαιτήσεις σε πρωτεΐνη, λόγω αυξημένων μεταβολικών απαιτήσεων ή φλεγμονών.

Ομοίως, η ανάρρωση από χειρουργική επέμβαση, τραύματα ή σοβαρά εγκαύματα μπορεί να έχει υψηλότερες ανάγκες σε αμινοξέα, για να υποστηρίξουν την επούλωση των πληγών.

Βρέφη, παιδιά και έγκυες γυναίκες

Κατά τη διάρκεια περιόδων ταχείας ανάπτυξης, όπως η βρεφική ηλικία, η παιδική ηλικία και η εγκυμοσύνη, οι απαιτήσεις σε πρωτεΐνες και αμινοξέα είναι αυξημένες για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη των ιστών, την ανάπτυξη οργάνων και την ανάπτυξη του εμβρύου.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι ενώ αυτές οι ομάδες μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ανεπάρκειας αμινοξέων, οποιοσδήποτε μπορεί να παρουσιάσει ανεπάρκεια, εάν υπάρχει μειωμένη διατροφική πρόσληψη ή απορρόφηση πρωτεϊνών.